Onderzoek bacteriële meningitis

Bacteriële meningitis is een ernstige ontsteking van de hersenvliezen, die in de meeste gevallen wordt veroorzaakt door de pneumokok (S. pneumoniae). Ondanks behandeling overlijden er veel patiënten aan deze ziekte en houden overlevenden vaak langdurige klachten. Meer inzicht in het ontstaan en verloop van de ziekte kan leiden tot nieuwe aanknopingspunten voor behandelingen.

Met klinisch onderzoek bestuderen wij het verloop van meningitis en zoeken wij naar factoren die invloed hebben op uitkomsten zoals sterfte en restverschijnselen. Zo kijken wij onder andere naar de invloed van genetische variatie, metabolieten en lipiden op ziekteverloop in de patiënt. Vervolgens proberen wij in het translationeel onderzoek de vertaalslag te maken van deze invloedrijke factoren naar het onderliggende mechanisme. Hiervoor maken wij gebruik van experimentele modellen van meningitis, bijvoorbeeld cellen die worden geïnfecteerd met pneumokokken en modellen van meningitis in zebravissen en muizen. Door de onderliggende processen van meningitis te bestuderen en beter te begrijpen hopen wij aanknopingspunten te vinden voor nieuwe behandelingen voor meningitis.
 

Van genen naar behandelingen

Specifieke mutaties in genen van zowel de mens als de bacterie kunnen het verloop van bacteriële meningitis beïnvloeden. Bijvoorbeeld  doordat een gen ten gevolge van een mutatie niet meer goed functioneert, maar wel cruciaal is voor het bestrijden van de infectie of doordat een gen ten gevolge van een mutatie juist hyperactief wordt en leidt tot een overreactie op de infectie.

Om het effect van genetische variatie in de mens op het ziekteverloop te bestuderen maken wij gebruik van in vitro (cellijnen) en in vivo onderzoeksmodellen (diermodellen). Door middel van cellijnen kunnen we bijvoorbeeld testen hoe cellen reageren op de pneumokok en welke genen en eiwitten hierbij betrokken zijn. Deze genen kunnen we vervolgens verder bestuderen in muismodellen, waarbij we het gen van interesse kunnen uitschakelen en/of herstellen en de effecten hiervan kunnen onderzoeken.

Naast genetische variatie in de mens, zijn wij ook geïnteresseerd in de genetische variatie van de bacterie. We hebben meerdere genen geïdentificeerd die mogelijk van belang zijn voor de virulentie van de pneumokok. In ons zebravismodel onderzoeken wij de rol van deze genen op het verloop van meningitis en de interactie met het immuunsysteem.