Samenvatting NOGBS studie

Achtergrond

Streptococcus agalactiae en Escherichia coli zijn de meest voorkomende verwekkers van neonatale sepsis en meningitis. Sinds de invoering in 1998 van antibiotische profylaxe tijdens de bevalling voor zwangere vrouwen met een verhoogd risico op een perinatale infectie, is de incidentie van neonatale GBS ziekte gestegen. De kans van 7% dat de pasgeborene aan GBS ziekte zal overlijden is sindsdien ook niet afgenomen. Een betere risicoschatting en nieuwe preventieve maatregelen zijn hard nodig.

Doel van de studie

De NOGBS studie is gestart in 2018. Een belangrijk doel van de studie is het onderzoeken van de kliniek, risicofactoren en uitkomsten na GBS en E. coli infecties bij kinderen jonger dan 3 maanden in Nederland. Een tweede doel is het bepalen van genetische eigenschappen van de GBS bacterie die leiden tot meer ziekte. Een derde doel is het vergelijken van beschermende afweerstoffen tegen GBS tussen patiënten, gezonde controles en hun moeders. Hiermee kan worden bijgedragen aan de verdere ontwikkeling van GBS vaccins. Hopelijk kan deze ernstige ziekte in de toekomst voorkomen worden door zwangere vrouwen tijdens de zwangerschap tegen GBS te vaccineren.

Hoe is de studie opgezet?

Deel 1 - Landelijk cohort van neonaten met GBS of E. coli sepsis en/of meningitis

In Nederland wordt de bacteriestam van positieve liquorkweken opgestuurd naar het Nederlands Referentie Laboratorium voor Bacteriele Meningitis. Daarnaast wordt van kinderen <1 jaar oud ook de bacteriestam van positieve bloedkweken opgestuurd. Dit laboratorium is opgericht als samenwerkingsverband tussen het RIVM en het Amsterdam UMC, locatie AMC. De NOGBS onderzoekers krijgen een anonieme melding van het refentielaboratorium voor kinderen in  Nederland met een positieve bloed- of liquorkweek voor GBS of E. coli. Mits het kind <3 maanden oud is nemen de onderzoekers contact op met de behandelend kinderarts. De kinderarts vraagt vervolgens aan de ouders van de patiënt of zij mee willen doen aan het onderzoek. Kinderartsen kunnen ook zelf contact met ons opnemen om een patiënt aan te melden.

Tijdens de opname verzamelen we informatie over het ziektebeloop en wordt er bloed afgenomen bij de baby voor het onderzoek (de baby’s worden hiervoor niet extra geprikt). Ook nemen we een buisje bloed af bij de moeder. In het bloed onderzoeken we afweerstoffen tegen de GBS bacterie. Daarnaast nemen we bij een deel van de moeders een kweek van de anus en vagina af, om te onderzoeken of zij drager is van de GBS bacterie. 
 

Deel 2 - Dragerschapscohort van zwangere vrouwen en hun pasgeborenen

Aan dit deel van de NOGBS studie kunnen zwangere vrouwen en hun pasgeborenen meedoen. Na de bevalling wordt er bloed afgenomen bij de moeder en uit de navelstreng van de baby. Ook in dit bloed wordt gekeken naar afweerstoffen tegen de GBS bacterie. Rondom de bevalling wordt een kweek van de anus en vagina van de zwangere afgenomen, om te onderzoeken of de zwangere drager is van de GBS bacterie. In totaal zullen wij +/- 1500 zwangere vrouwen includeren, waarvan er ongeveer 100-300 drager zullen zijn van de GBS bacterie. Deze moeder-kind paren komen in aanraking met de GBS bacterie, maar ontwikkelen waarschijnlijk geen ziekte.

• Admiraal de Ruyter Ziekenhuis
• Albert Schweitzer Ziekenhuis
• Alrijne Ziekenhuis
• Amsterdam UMC, locatie AMC
• Amphia Ziekenhuis
• Amstelland Ziekenhuis
• Bernhoven Ziekenhuis
• BovenIJ Ziekenhuis
• Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis
• Het Diakonessenhuis
• Dijklander ziekenhuis 
• Elkerliek Ziekenhuis
• Erasmus MC
• Flevoziekenhuis
• Franciscus Gasthuis & Vlietland

• Gelre Ziekenhuizen
• Groene Hart Ziekenhuis
• Haaglanden Medisch Centrum
• Haga Ziekenhuis
• Isala Klinieken
• Leids Universiteit Medisch Centrum
• Maastricht UMC+
• Martini Ziekenhuis
• Maxima Medisch Centrum
• Meander Medisch Centrum
• Medisch Centrum Leeuwarden
• Medisch Spectrum Twente 
• Nij Smellinghe Ziekenhuis 
• Noordwest Ziekenhuisgroep, locatie Alkmaar

• OLVG, locatie Oost
• OLVG, locatie West
• Reinier de Graaf Gasthuis
• Rijnstate Ziekenhuis
• Slingeland Ziekenhuis
• Spaarne Gasthuis, locatie Haarlem
• St. Antonius Ziekenhuis
• St. Jansdal Ziekenhuis 
• Tergooi Ziekenhuis 
• Tjongerschans Ziekenhuis
• Treant Zorggroep
• UMC Utrecht
• VieCuri Medisch Centrum
• Zaans Medisch Centrum
• Ziekenhuis Gelderse Vallei
• Ziekenhuisgroep Twente 

Deelnemende centra NOGBS deel 2

• Amsterdam UMC, locatie AMC
• Elkerliek Ziekenhuis
• Haga Ziekenhuis
• Reinier de Graaf Gasthuis
• Spaarne Gasthuis, locatie Haarlem
• Tergooi Ziekenhuis

Contact onderzoeksteam

Hoofdonderzoeker: dr. M.W. Bijlsma (kinderarts)
Coördinatoren:        drs. M.A. Groenveld (arts-onderzoeker)

Als u een patiënt heeft die in de NOGBS studie kan worden geïncludeerd of u twijfelt of de patiënt geïncludeerd kan worden kunt u altijd naar ons bellen of mailen:

De NOGBS maakt deel uit van het EDCTP-2 programma (grant RIA2018V-2304) dat ondersteund wordt door de Europese unie. 

Studieprotocollen